Vũng Tàu không chỉ nổi tiếng về những bải biển, những món đặc sản hấp hẫn mà còn lưu lại dấu ấn trong lòng du khách về những làng nghề nổi tiếng. Đi du lịch Vũng Tàu bạn hãy ghé thăm làng nghề đúc đồng, để tìm hiểu rõ hơn sự tinh tế trong nghệ thuật dân gian truyền thống này.
Làng nghề đúc đồng ở Long Điền, Vũng Tàu là địa điểm tham quan Vũng Tàu không mới, nhưng cũng không hề cũ với những du khách lần đầu tiên biết đến thành phố biển sầm uất chỉ cách Tp. Hồ Chí Minh khoảng 2h đi ô tô.
Nằm ngay trên trục lộ 55 con đường nối liền Bà Rịa với Tp. Hồ Chí Minh và tỉnh Bình Thuận, đôi khi sự thuận lợi về vị trí của Làng nghề là một trong những ưu điểm để du khách biết đến trước tiếng tăm của chất lượng sản phẩm đồng đúc.
Do vị thế thuận lợi, cách đây 300 năm, những người Việt trên con đường mở đất về phương nam đã chọn vùng đất trù phú này làm nơi an cư và lập nghiệp. Sự quy tụ được nhiều dân cư nhiều nơi về đây sinh sống đã làm cho thôn xóm trở nên đông đúc kéo theo là sự phát triển mạnh của các nghề nông, diên, ngư nghiệp và thương nghiệp, tiếp đó là hàng loạt các nghề tiểu thủ công nghiệp phục vụ những lĩnh vực này ra đời như nghề đóng ghe, nghề đục đá, nghề mộc, nghề làm bún… Đặc biệt là nghề đúc đồng tương đối phát triển. Nhiều sản phẩm bằng đồng của Long Điền đã nổi tiếng khắp thị trường miền tây Nam Bộ.
Không một dòng gia phả ghi chép lại và những người thợ đúc chuông cũng không ai biết xóm chuông có từ khi nào và ông tổ của làng nghề truyền thống này là ai. Đúc chuông đồng là một sáng tạo văn hoá độc đáo mang đậm chất dân gian truyền thống. Để có một sản phẩm hoàn chỉnh, người thợ đúc phải trải qua nhiều khâu, nhiều công đoạn như théc chuông, song sườn, vẽ hoa văn, tiết hoạ… Đúc đồng là nghề có một sức sáng tạo độc đáo với những hoa văn phức tạp trên sản phẩm mang đậm nét dân gian truyền thống đòi hỏi người thợ phải có cặp mắt tinh tường, là những nghệ sỹ bậc thầy về âm thanh. Đến đây, khách du lịch Vũng Tàu được tận mắt chứng kiến những đôi tay khéo léo tỉ mỉ, tạo nên nghệ thuật vô cùng đẹp mắt.
Để đúc một sản phẩm đồng hoàn chỉnh là cả một quá trình lao động hết sức vất vả và công phu với nhiều giai đoạn khác nhau. Qui trình đó gồm các bước chuẩn bị nguyên liệu, nhiên liệu, tạo lò đốt nguyên liệu, nồi nấu đồng, tạo khuôn đúc, đun nóng chảy đồng, rót đồng đổ vào khuôn đúc và hoàn chỉnh sản phẩm. Nồi đúc là chiếc chảo rộng lòng, rộng miệng, có thành và thân dày. Nồi nấu đồng làm bằng đất sét rây rất kỹ lọc không còn sạn sỏi được trộn với vỏ trấu sống, dùng đất làm nền khuôn nồi. Đất bên trong nồi được xoa với muối ăn để bảo đảm sự bền vững của nồi khi nhiệt độ tăng và tiếp cận với nước đồng. Tuỳ theo khối lượng và hình dáng của vật đúc đồng ma người ta dùng khuôn hai mang hay nhiều mảnh. Điều đáng quan tâm ở đây là kỹ thuật đất làm khuôn người ta dùng loại đất sét pha với đất thịt nhào luyện với trấu.
Khác với các loại khuôn đúc sản phẩm khác, nghề đúc đồng phải tạo ra hai khuôn đúc bằng chất liệu đất sét trắng, 1 khuôn ở bên trong và 1 khuôn bao bên ngoài. Người nghệ nhân thể hiện tài hoa và sự khéo léo của mình thể hiện hoa văn trên từng sản phẩm, chủ yếu trên lư hương và đại hồng chung. Tạo nên những quai chuông đặc sắc của đại hồng chung các nghệ nhân đã có sáng kiến nặn bằng sáp ong, khi đổ đồng vào khuôn đúc sáp ong nóng chảy và tan đi nhường chỗ cho đồng. Trên các lư hương, đại hồng chung các nghệ nhân sử dụng các mô típ hoa văn truyền thống để trang trí: Hoa cúc, mặt trời, dây hoa cách điệu, bánh xe luân hồi, sóng nước, hoa sen, trái đào, cây trúc… Đặc biệt các loại nhạc cụ, nhạc khí: đại hồng chung, chuông, chiêng, thanh la, não bạt.. các nghệ nhân phải pha chế tỷ lệ đồng và các hợp kim thế nào để tạo nên có độ vang ngân và trầm bổng khác nhau.
Ghé thăm nơi đây để tận mắt chiêm ngưỡng những tác phẩm nghệ thuật dân gian đã gắn bó với truyền thống lâu đời của nước ta, cảm nhận được sự đa dạng về các làng nghề nổi tiếng, góp phần làm phong phú hơn chuyến du lịch Vũng Tàu của bạn.
